Biblijne wyrażenie „ubodzy duchem” odnajdujemy przede wszystkim w ewangelicznym Kazaniu na górze. Katechizm Kościoła Katolickiego uczy, że:

Królestwo Boże należy do ubogich i do maluczkich, to znaczy do tych, którzy przyjęli je pokornym sercem. Jezus został posłany, by „ubogim niósł dobrą nowinę” (Łk 4, 18). Ogłasza ich błogosławionymi, ponieważ „do nich należy Królestwo niebieskie” (Mt 5, 3)[1].

Używane w Nowym Testamencie greckie słowo „ptochos” może być tłumaczone na język polski jako „ubogi” (np. Mt 5, 3 – błogosławieni ubodzy w duchu) albo jako „żebrak” (np. Łk 16, 20 – Przypowieść o bogaczu i Łazarzu). Oznacza ono człowieka zupełnie bezradnego, zmuszonego do żebractwa[2]. Za Katechizmem Kościoła Katolickiego można powiedzieć, że „człowiek jest żebrakiem wobec Boga” w odniesieniu do daru modlitwy[3] i każdego daru nadprzyrodzonego. Łaska otrzymana na chrzcie świętym, przez którą Bóg obdarza nas swoim życiem, wlanym przez Ducha Świętego do naszej duszy, jest darem darmo danym. Tylko ona może dokonać w nas dzieła uświęcenia (dlatego jest nazywana łaską uświęcającą lub przebóstwiającą)[4]. Określenie „ubogi duchem” podkreśla naszą całkowitą niemoc wobec celu nadprzyrodzonego, zaś określenie „żebrak” – konieczność współpracy z łaską: ufnej i wytrwałej prośby o dar Boży[5].

Współcześni autorzy łączą nowotestamentalne ptochos ze starotestamentalnym anawim (hebr.) oznaczającym ludzi rzeczywiście ubogich, a zarazem pokładających nadzieję i ufność w Bogu i przestrzegających wiernie Jego przykazań[6].

[1] KKK 544.
[2] Zob. F. Hauck, Ptochos, w: Grande Lessico del Nuovo Testamento, red. G. Kittlel, G. Friedrich, t. XI, Brescia 1977, s. 712–714.
[3] Św. Augustyn; KKK 2559.
[4] KKK 1999.
[5] Por. KKK 2002.
[6] Por. Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu, t. IV, Poznań 1994, przyp. do Mt 5, 3, s. 20.